Dosya Uzantıları ve Anlamları

Bu yazımızda dosya uzantısı nedir ele alarak, sık kullanılan dosya uzantıları ve anlamlarına ve en iyi dosya açma programlarına yer vereceğiz.

Bilgisayarımızdaki tüm dosyaların ( müzik, video, görüntü, ses, metin, ofis uygulaması gibi) birer uzantısı mevcuttur. Bu uzantıların anlamları açılımları ve işlevleri birbirinden farklıdır.

Bu uzantılar sayesinde bir kullanıcı olarak dosyanın ne dosyasını anlayabileceğimiz gibi işletim sistemimiz de o dosyanın hangi programları kullanarak çalıştırabileceği hakkında fikir sahibi olabilir.

Dosya uzantısı ne demek?

Dosya uzantısı, bilgisayar sistemindeki dosya ve uygulamaların hangi program veya işletim sistemiyle çalıştığını gösteren takılardır.

Dosya uzantısı, Windows veya macOS gibi bir işletim sisteminin, dosyanın bilgisayarınızdaki hangi programla ilişkili olduğunu belirlemesine yardımcı olur.

Dosya uzantısı genelde üç ya da daha fazla harften oluşmaktadır. Uzantıların yazılış biçimi “dosya veya klasör adı” . ”dosya uzantısı” şeklindedir. Örneğin Microsoft Office ile oluşturulmuş bir word dosyasının adı “belge.doc” olacaktır.

.txt, .jpg, .png, . exe gibi çok birlikte dosya uzantıları bulunmaktadır.

Belirli bir dosya uzantısını, yine belirli programlarla açabilirsiniz. Her programın kullanım amacı ve açabileceği dosya sayısı bellidir. Her dosya uzantısını açan bir program gibi bir şey söz konusu değildir.

En iyi dosya açma programlarını yazımızın son kısmında bulabilirsiniz.

Program dosya uzantıları ve anlamları

.exe

Microsoft’un Windows işletim sisteminde geliştirilen oyun,program ve uygulamaları çalıştırmak için ihtiyaç duyulan geliştirici dosyalarını etkinleştirme işlemini başlatmak için kullanılan dosyaların uzantısıdır.

.dll

Windows işletim sisteminde yüklü olan programlara ait bağımlı bir dosya uzantısıdır.DLL dosyaları sayesinde aynı anda birden fazla program tarafından kullanılabilen kod ve veri içeren dosyaları bulunabilir.Bir program birden fazla fonksiyonunu DLL dosyaları sayesinde yerine getirir.

.cfg

Herhangi bir programa ait olan CFG uzantılı dosya,o programın yapılandırma dosyasıdır.İçerisinde bulunduğu programın ayarlarının kayıt altına alınmasına sağlar.

.js

JavaScript dili kullanarak oluşturulmuş bir belgenin uzantısıdır.JavaScript dili çeşitli programların ve işlevsel uygulamaların yapılması,web tabanlı uygulamalarda kullanılan bir kodlama dilidir.

.iso

Bilgisayarlarda kullanılan CD,DVD gibi sürücülerin sanal bir şekilde oluşturulduğunda karşılaşılan dosya uzantısı biçimidir.Bu uzantı,yedekleme ve kurulum işlemleri için kullanılır.

Resim dosya uzantıları ve anlamları

.jpg

24 Bit renk desteği sunan ve %5 boyut sıkıştırma özelliğine sahip görüntü dosyası uzantısıdır.Dijital fotoğraf ve görüntüleri depolamak için kullanılmaktadır.

.jpeg

Bu uzantı var olan görüntünün sadece nasıl kodlanacağını belirtir.Görüntünün saklanması,depolanması için kullanılmaz.

.jfif

Bu dosya uzantısı görüntünün farklı platformlarda görüntülenebilmesi için geliştirilmiş.Jpeg dosya uzantısının kullanıcılar arasında yaygınlaşmasından sonra birçok kişi tarafından kullanılmamaya başlanmıştır.

.gif

Çok eski bir zaman diliminde geliştirilmiş bir dosya uzantısıdır.Web sitelerinde hareketli görüntüler (animasyonlar) kullanılabilmesi için geliştirilmiş.Bu uzantılı hareketleri görüntülerin görüntü kalitesi oldukça düşük olur.

.png

Kayıpsız bir sıkıştırma işlemi uygulanan görüntü uzantısıdır.Web sitelerinde sıkça kullanılır.Daha çok logo dosyalarının uzantı biçimidir.

.webp

Bu uzantı jpeg uzantısıyla benzerlik gösterir.Görüntü dosyalarının sıkıştırılmış bir uzantı halidir.Google tarafından geliştirilmiştir.Günümüzde web sitelerinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan ve kullanım oranında büyük bir artış potansiyeli taşıyan dosya uzantısıdır.

.psd

Adobe yazılımlarından Photoshop programıyla oluşturulmuş ön tanımlı dosyaların uzantısıdır.İnternet üzerinde bulunan hazır logo,broşürler PSD uzantısıyla bulunmaktadır.Bu uzantılı dosyalar tekrar düzenlenerek yeni ve kolay çalışmalar yapılması sağlanmaktadır.

.svg

Matematiksel ifadelerin kullanılmasını sağlayan vektör görsel dosyası uzantısıdır.Eski ve açık standardı olan bir uzantıdır.Bununla birlikte tarayıcı programları tarafından kullanılan ve desteklenen bir dosya uzantısıdır.

.ai

Bir vektör grafik düzenleme programı olan Adobe Illustrator için proje dosyası formatıdır.

.ico

Masaüstü simgeleri ve web sitesi “faviconları” için kullanılan görüntü dosyası formatıdır.

Ses dosya uzantıları ve anlamları

.mp3

Hemen hemen her platformda çalışabilen ve 1990 yıllarında Winamp programı sayesinde yaygınlaşan bir müzik dosyası uzantısıdır.

.wav

Microsoft ve IBM tarafından ortak bir çalışmayla geliştirilen WAV uzantısı,sıkıştırılmış yada sıkıştırılmamış ses dosyası uzantısıdır.Ancak genelde sıkıştırılmamış WAV uzantısı tercih edilmektedir.WAV ses dosyaları hem sıkıştırılmış hemde sıkıştırılmamış ses içeriği bulundurabilir.Bu yüzden WAV dosyaları genelde büyük boyutlu ve yüksek kaliteye sahip ses dosyalarıdır.

.aac

AAC veya Advanced Audio Coding, .mp3’e bir geliştirme olacak şekilde tasarlanmıştır. Kayıplı sıkıştırılmış bir ses formatıdır, ancak genellikle aynı bit hızında ve dosya boyutunda daha iyi ses kalitesi üretir. AAC, iTunes tarafından kullanılır.

.midi, .mid

MIDI veya Musical Instrument Digital Interface, tam olarak bir ses formatı değildir, müzik bilgisinin kaydedilmesi için bir veri formatıdır.

.al

Daha çok Avrupa’da kullanılan bir ses dosyası uzantısıdır.A-Law sıkıştırılmış bir ses dosyası uzantısıdır.

Video dosya uzantıları ve anlamları

.mp4

Video dosyalarına ait uzantıdır.Çok kapsamlıdır.Durağan resimler ve alt yazılar gibi diğerler verilerin tek bir çatı altında toplanmasına imkan verir.

.avi

Video dosyalarına ait uzantıdır.Ancak mp4 dosya uzantısından farklı olarak herhangi bir sıkıştırma işleminin kullanılmadığı bir dosya uzantısı biçimidir.Bu yüzden .avi uzantılı dosyaların kapladığı alan mp4 uzantılı dosyanın kapladığı alandan çok daha fazladır.Sıkıştırma işlemi uygulanmadığından herhangi bir veri kaybı olmaz.

.ts

MPEG-2 ile oluşturulmuş,sıkıştırılmış video uzantısıdır.

.mov

QuickTime oynatıcı programı tarafından oluşturulan,MPEG-4 ile sıkıştırılmış film ve görüntü dosyası uzantısıdır.Apple tarafından geliştirilmiştir.

.flv

Adobe Flash Player programının ön tanımlı video uzantısıdır.Bu uzantı sadece Adobe’de olmamak üzere Youtube sitesi de dahil birçok internet sayfasında video oynatıcısı bulunan tüm sitelerde kullanılan bir video biçimi uzantısıdır.

.wmv

Windows Media Video formatı Microsoft tarafından web üzerinden video akışında kullanılmak üzere RealMedia formatına rakip olarak tasarlanmıştır.

Ofis dosya uzantıları ve anlamları

.txt

Metin belgesi olarak oluşturulan dosyaların uzantısıdır.

.doc

Microsoft tarafından geliştirilen Microsoft World programıyla kaydedilmiş dosyaların uzantısıdır.Microsoft World,zengin metin belgesi oluşturmayı sağlayan bir ofis programıdır.

.word

Windows işletim sisteminde Microsoft’un ofis programı olan Microsoft Word ile oluşturulan dosyaların uzantısıdır.Microsoft Word zengin metin belgesinin oluşturulmasını sağlayan bir ofis programıdır.

.xls

Windows işletim sisteminde tablo,grafik vb. tablolar oluşturmak için kullanılan Microsoft’un ofis programı olan Excel programıyla oluşturulan dosyaların uzantısıdır.

.ppt

.pptx

En iyi dosya açma programları

Belirli bir dosya uzantısını, yine belirli programlarla açabilirsiniz. Her programın kullanım amacı ve açabileceği dosya sayısı bellidir. Her dosya uzantısını açan bir program gibi bir şey söz konusu değildir.

Free Opener

Free Opener, çok basit ve kullanımı kolay bir kullanıcı arayüzüne sahip bir dosya açma programıdır. Kullanıcılar, Microsoft Office dosyaları, MOV, MPG, FLV, MKV, görüntü dosyaları, kod dosyaları ve diğer dosyaları kullanarak temel ve standart belgelerin, ses / video ve görüntü dosyalarının çoğunu açabilir.

File Viewer Lite

File Viewer Lite, adından da anlaşılacağı gibi kolay kullanılabilecek bir dosya açıcıdır. Yazılım, yerel olarak 120’den fazla dosya formatının açılmasını destekler.

Open Freely

Open Freely, atacağınız neredeyse her şeyi açmayı başaran en iyi görüntüleyicilerden biridir. Bu yazılımı yüklemek oldukça kolaydır, kaçınılması gereken üçüncü taraf yazılım yüklemesi yoktur ve tamamen ücretsizdir. DOC, MP3, MP4, PSD, JPG, BMP ve hatta MKV gibi standart dosya formatlarının çoğu bu yazılım tarafından desteklenmektedir.

En çok duyulan FAT, NTFS gibi  Dosya sistemleri nedir, ne işe yararlar, dosya sistemlerinin  görevleri nelerdir buradaki yazımızda bulabilirsiniz.